شب کاری چیست؟چگونه محاسبه می‌شود؟

شب کاری نوعی از اضافه کاری است که در بازه ساعت 22 تا 6 روز بعد اتلاق می‌شود؛ و فقط برای پرسنلی که روز کار هستند شب کاری محاسبه می‌شود، پرسنل شیفتی مفهومی با عنوان شب کاری ندارند. محاسبه شب کاری به این صورت است که بابت هر ساعت کار در شب علاوه بر دستمزد ساعت کاری عادی، 35% اضافه مزد نیز تعلق می‌گیرد.

انواع اضافه کاری

1- اضافه کار قبل از وقت: مدت زمانی که در روز عادی قبل از شروع ساعت شیفت فرد در محل کار حضور دارد اضافه کار قبل از وقت نامیده می‌شود.
2- اضافه کار بعد از وقت: مدت زمانی که در روز عادی فرد شاغل بعد از خاتمه شیفت کاری در محل کار حضور داشته باشد اضافه کار بعد از وقت نامیده می‌شود.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا اضافه کاری انواع دیگری نیز دارد که در زیر به آن می‌پردازیم:
1- اضافه کاری عادی: به اضافه کاری اتلاق می شود که در روز عادی بوده ؛ روز عادی روزیست که فرد موظف به حضور در سازمان است و تعطیل رسمی و تعطیل شیفت نیست.
2- اضافه کاری تعطیل: اضافه کاری که در روز تعطیل رسمی یا تعطیل شیفت باشد را اضافه کاری تعطیل می نامند.

علاوه بر موارد بالا با توجه به قوانینی که در سازمان ها وجود دارد و در اتوماسیون حضور و غیاب "نیما" پیاده سازی شده است اضافه کاری های زیر نیز مد نظر مدیران می‌باشد:
1- اضافه کاری عادی تایید شده: اضافه کاری عادی که توسط حکم درخواستی از طرف فرد مورد تایید رییس مربوطه قرار گرفته است.
2- اضافه کاری عادی تایید نشده: اضافه کاری عادی که توسط حکم درخواستی از طرف فرد مورد تایید رییس مربوطه قرار نگرفته است.
3- اضافه کاری تعطیل تایید شده: اضافه کاری تعطیل که توسط حکم درخواستی از طرف فرد مورد تایید رییس مربوطه قرار گرفته است.
4- اضافه کاری تعطیل تایید نشده: اضافه کاری تعطیل که توسط حکم درخواستی از طرف فرد مورد تایید رییس مربوطه قرار نگرفته است.

نحوه محاسبه اضافه کاری

برای محاسبه اضافه کاری کارگران قوانین متعددی در اداره کار مشخص شده است که در قالب ماده 95 قانون کار ارائه شده است؛
به این شرح:در صورتی که کارگران موظف به انجام اضافه کار باشند، باید 40% اضافه بر دستمزد روزانه هر ساعت در حالت عادی به ایشان پرداخت شود.
فرمول محاسبه اضافه کاری: ساعات اضافه کاری * 140% * حقوق یک ساعت

نکات

برای محاسبه اضافه کاری محدودیت‌هایی در سازمان‌ها وجود دارد که در زیر به بیان آن می‌پردازیم:
1- محدودیت در حداقل اضافه کار قبل از وقت: عددی است که اگر کمتر از آن فرد اضافه کار قبل از شروع شیفت کاری داشته باشد برایش منظور نمی‌شود.
2- محدودیت در حداکثر اضافه کار قبل از وقت: حداکثر مقدار ساعتی که فرد قبل از شروع شیفت کاری می‌تواند در محل کار به عنوان اضافه کار باشد.
3- محدودیت در حداقل اضافه کار بعد از وقت: عددی است که اگر کمتر از آن فرد اضافه کار بعد از شروع شیفت کاری داشته باشد برایش منظور نمی‌شود.
4- محدودیت در حداکثر اضافه کار بعد از وقت: حداکثر مقدار ساعتی که فرد بعد از خاتمه شیفت کاری می‌تواند اضافه کار باشد و برایش محاسبه شود.
5- محدودیت در خاتمه اضافه کار به صورت تنظیم ساعت: ساعت نهایی مورد قبول اضافه کاری را در سیستم مشخص کرده و از این ساعت به بعد برای فرد به عنوان ساعت اضافه کاری محاسبه نمی‌شود.
6- اضافه کاری، جمعه کاری و تعطیل کاری هر کدام فرمول محاسبه جداگانه ای دارند. تعطیل کاری در داخل اضافه کاری قرار می‌گیرد و در بسیاری از سازمان‌ها همان اضافه کاری اتلاق می شود.